Stichting 'Het Rotterdamse Zeilschip' is gevraagd om zich in te zetten voor de redding van de allerlaatste beugsloep - de 'Johanna Hendrika'. Na zorgvuldig vooronderzoek hebben wij besloten deze uitdaging aan te gaan en te gaan proberen om de 'Johanna Hendrika' te restaureren - en daarmee een uniek zeilschip te redden.
De 'Johanna Hendrika' werd in 1896 gebouwd voor de beugvisserij op de Noordzee en de IJslandse wateren. Beugsloepen zetten een hoekwant uit van kilometerslange lijnen met daaraan korte zijlijntjes - sneuen - met een haak met aas. De schepen voeren het hele jaar 'om de Noord' om kabeljauw te vissen en in de bun levend aan de afslag te brengen. Beugsloepen moesten daarom zeer zeewaardig zijn en snel kunnen zeilen. De beugvisserij vond plaats vanuit Rotterdam, Maassluis, Pernis, Vlaardingen, Middelharnis en Scheveningen. De schepen werden gebouwd op twee innovatieve werven in Rotterdam: Rijkée & Co. en Bonn & Mees. De 'Johanna Hendrika' werd als bouwnummer 75 'op Katendrecht' gebouwd bij Rijkée & Co. voor de Wed. C. Kolff & Zn. te Middelharnis. Hoe de lange carrière van het schip daarna verloopt, kunt u lezen in de tijdlijn [link tijdlijn pagina].
De visserij is voor Nederland van grote betekenis (geweest). De visserij is echter wat onderbelicht in museum. Het Visserijmuseum in Vlaardingen is geëvolueerd tot Museum Vlaardingen, waar de visserijgeschiedenis niet meer het enige of belangrijkste onderwerp is en het Maritiem Museum Rotterdam en Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam hebben diverse schepen in hun collectie, maar geen vissersschepen. drs. Frits Loomeijer, voormalig directeur van het visserijmuseum Vlaardingen en destijds directeur van het Maritiem Museum Rotterdam, schreef in 2011 over de 'Johanna Hendrika': "Dit laat negentiende eeuwse vissersschip behoort tot de meest unieke historische vaartuigen die ons land rijk is. Het schip vertegenwoordigt een bedrijfstak - de IJslandse visserij - die eeuwenlang van economisch, sociaal en cultureel belang is geweest voor Nederland. Het is de enig overgebleven representant van een scheepstype dat moet worden gezien als eindstadium van een lange ontwikkeling die begon in de 16e eeuw en eindigde toen schaalvergroting en mechanische voortstuwing het zeilschip definitief verdrongen. (....) Los daarvan stel ik zonder terughoudendheid dat dit inmiddels 114 (sic) jaar oude casco... een zeer belangwekkend voorbeeld is van Nederland Maritiem erfgoed waarmee daarom zeer zorgvuldig dient te worden omgegaan."
Er zijn in Nederland nog verschillende voormalige visloggers in de vaart en de Vlaardingse logger 'Balder' is als museumschip te bewonderen. Ook zijn er nog tamelijk veel zalmschouwen, Staverse jollen, Lemsteraken, botters en andere typen vissersschepen in de vaart, maar de 'Johanna Hendrika' is de allerlaatste beugsloep en absoluut uniek. Het zou bovendien na restauratie het oudste, varende zeeschip van Nederland zijn.
Stichting 'Het Rotterdamse Zeilschip' heeft zich niet alleen ten doel gesteld om haar schepen te restaureren, maar ook duurzaam te behouden. De schepen dienen eenmaal in de vaart in staat te zijn door middel van exploitatie in hun eigen voortbestaan te kunnen voorzien. De exploitatie - economisch bestaansrecht - wordt gezien als een belangrijk middel om het doel - het behoud van het schip - op lange termijn veilig te kunnen stellen. De restauratiefilosofie kan als volgt worden geformuleerd:
Het doel van de restauratie is het in zo origineel mogelijk ogende staat terugbrengen van de beugsloep 'Johanna Hendrika', deze te behouden voor de komende decennia, varend te exploiteren en te tonen aan een zo groot en breed mogelijk publiek in zowel Nederland als daarbuiten. Behalve behoud zijn daarom functionaliteit, veiligheid, erfgoedwaarde en aantrekkelijkheid en toegankelijkheid voor het publiek belangrijke criteria bij de gekozen aanpak. Uitgangspunt voor de restauratie is de staat waarin het vaartuig verkeerde in de periode dat het voer als beugvisser. Zoveel mogelijk origineel materiaal moet behouden blijven, maar daar waar reconstructie nodig is zal, per onderdeel, de afweging gemaakt worden op welke manier dat moet gebeuren. Naar authentiek voorbeeld, al dan niet met gebruik van oude technieken - of meer pragmatisch en vooral gericht op beoogd gebruik en/of veiligheid.
Op dit moment is Stichting 'Het Rotterdamse Zeilschip' en het projectteam 'Johanna Hendrika' druk bezig met het enthousiasmeren van landelijke, regionale en lokale fondsen om het restauratieproject te ondersteunen. Pas bij voldoende steun van fondsen en overheden, zullen wij daadwerkelijk van start gaan met de restauratie. We verwachten dit in het najaar van 2025 te kunnen aankondigen.
Steun ons
Fans en liefhebbers zijn onmisbaar voor de ‘Oosterschelde’, de ‘Helena’ en de ‘Johanna Hendrika’. Dankzij uw ondersteuning kunnen we kostbare restauraties aan deze bijzondere schepen verrichten. Daarnaast kunnen we voor speciale doelgroepen vaartochten en andere activiteiten aan boord blijven organiseren.
Mede dankzij de certificaathouders konden de ‘Oosterschelde’ en de ‘Helena’ worden gerestaureerd. Als u nu een certificaat koopt, ondersteunt u de restauratie van de ‘Johanna Hendrika’ of noodzakelijke onderhoudsprojecten aan boord om de toekomst van de schepen veilig te stellen. En, u mag zich dan mede-eigenaar noemen van deze mooie historische schepen!
